Ekosystem Silesia (dawniej Oczyszczalnia Ścieków „Czułów”)

Informacje ogólne

Opis procesu technologicznego

Rys. 1. Teren Oczyszczalni ścieków „Czułów Sp. z o.o.”

Teren, na którym znajduje się oczyszczalnia należał do Śląskich Zakładów Papierniczych (obecnie TOP S.A.). Był to teren przemysłowy, niezabudowany, na którym nie prowadzono żadnej działalności. W 1988 roku rozpoczęto budowę oczyszczalni na potrzeby ówczesnych Śląskich Zakładów Papierniczych. Budowa obiektów trwała do 1997 roku kiedy to w wyniku transformacji powstała spółka z udziałem francuskiego inwestora pod nazwą OTOR Silesia S.A. W czerwcu 1998 roku Aktem Notarialnym nr 8715/98 powołano spółkę pn. Oczyszczalnia Ścieków Czułów Sp. z o.o. z udziałem OTOR Silesia S.A i Gminy Tychy.

Po powołaniu Spółki wznowiono budowę i w listopadzie oddano do użytku pierwszą nitkę umożliwiającą przyjmowanie ścieków papierniczych. Wybudowane obiekty zostały wniesione aportem do Spółki, a zadaniem Spółki było oczyszczanie ścieków. Gmina Tychy wnosząc do kapitału Spółki wkład pieniężny zobowiązała się skierować ścieki bytowo-gospodarcze z północnej części miasta Tychy do oczyszczalni. Docelowa ilość tych ścieków miała wynosić 1200 m3/dobę. Dopływ tak znacznej ilości ścieków socjalnych był pożądany ze względów technologicznych. Oznaczało to dostarczanie fosforu i azotu w ilości wystarczającej do prawidłowo prowadzonego procesu oczyszczania. Niestety udziałowiec Gmina Tychy uzyskując środki unijne skierował wszystkie ścieki miejskie, poza dzielnicą Osada, na oczyszczalnię miejską w Tychach-Urbanowicach, Konsekwencją jest stosowanie na oczyszczalni pożywek (fosforan amonu), które dostarczają fosforu i azotu.

W lipcu 2007 roku firma OTOR Silesia S.A sprzedała swoje udziały w oczyszczalni firmie TOP S.A. Aktualnie w Spółce Oczyszczalnia Ścieków Czułów Sp. z o.o. TOP S.A. posiada 80,5% udziałów, a Gmina Tychy 19,5%.

Zgodnie z odpisem z Krajowego Rejestru Sądowego przedmiotem działalności Oczyszczalni Ścieków Czułów jest: 37.00.Z – świadczenie usług w zakresie odprowadzania ścieków.

Oczyszczalnia nie prowadzi żadnej działalności produkcyjnej, a jedynie oczyszcza ścieki pochodzące z Zakładu TOP S.A., ścieki i własne. Jej maksymalna przepustowość przepływu ścieków wynosi 3 510m3/dobę, tzn. oczyszczalnia jest w stanie oczyścić 1 281 150m3 ścieków/rok. Stopień ich oczyszczenia jest zgodny zarówno z wymogami krajowymi jak i unijnymi (rys.1.).

Rys. 2. Odpływ oczyszczonych ścieków do odbiornika Rzeki Mlecznej.

Charakterystyka wykorzystywanych instalacji

Instalacja mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków oczyszcza w głównej mierze ścieki przemysłowe pochodzące z instalacji posiadających pozwolenie zintegrowane.

Działalność zakładu będącego głównym źródłem ścieków związana jest z produkcją tektury, opakowań oraz papieru. Proces technologiczny prowadzony na terenie zakładu związany jest z wytwarzaniem masy włóknistej do produkcji oraz z produkcją papieru i tektury.

Rys. 3. Bioreaktor, serce oczyszczalni.

Rys. 4. Stacja Famet do mechanicznego oczyszczania ścieków oraz prasa odwadniająca

Ścieki bytowe i kotłowe z TOP S.A. dopływają grawitacyjnie na stację mechanicznego oczyszczania ścieków (rys.4.), a następnie za pomocą pomp są podawane do komory mieszania i komory rozdzielczej przed komorą napowietrzania.

Ścieki poprodukcyjne z TOP S.A. po przejściu przez część mechaniczną (krata, osadnik Dorra) dopływają do komory mieszania, a następnie na komorę napowietrzania (rys. 3.). Do komory mieszania dopływają również wody opadowe i roztopowe, bytowe i technologiczne z terenu oczyszczalni, wody nadosadowe z WKF-ów, osad recyrkulowany z osadników wtórnych oraz dozowane są pożywki. W komorze napowietrzania następuje proces biologicznego oczyszczania ścieków metodą wysoko obciążonego osadu czynnego (rys. 5). Ścieki te charakteryzują się małymi stężeniami związków azotu i fosforu. W celu wyrównania bilansu tych związków stosuje się fosforan amonu. Fosfor strącany jest chemicznie 42% wodnym roztworem siarczanu żelazowego Fe2(SO4)3 - PIX 113, dozowanym przed osadnikiem wtórnym. Okresowo do komory napowietrzania dozuje się środki ograniczające rozwój bakterii nitkowatych zmieniających strukturę osadu, czyli PAX 18 (polichlorek glinu).

Po komorze napowietrzania ścieki przepływają do komory rozdzielczej, a następnie do osadnika wtórnego (rys. 6), w którym następuje rozdzielenie osadu czynnego od ścieków.

Rys. 5 zdjęcia osadu czynnego zrobione kamerą MikroCam 3.0MP

Rys. 6. Osadnik wtórny.

Osad zgarniany jest do leja osadowego i recyrkulowany do komory napowietrzania lub jako osad nadmierny kierowany do komór fermentacyjnych (rys. 7), gdzie następuje proces przeróbki osadu na drodze beztlenowego rozkładu substancji organicznych. Wody nadosadowe z komór fermentacyjnych zawracane są do komory napowietrzania. Osady z komór fermentacyjnych po odwodnieniu na prasie przewoźnej są odbierane przez firmę zewnętrzną.

Rys. 7. Jedna z dwóch komór fermentacyjnych

W celu zwiększenia wydajności istniejących obiektów oczyszczania ścieków bez ich rozbudowy wykorzystano technologię z użyciem ciekłego tlenu. W zależności od zapotrzebowania na tlen może być dostarczany w postaci ciekłej – transport autocysternami do zbiorników magazynowych. Dzięki zastosowaniu ciekłego tlenu można zwiększyć wydajność procesu utleniając substancje chemiczne. Instalacja czystego tlenu ma charakter wspomagający, można ją wykorzystać w sytuacji wystąpienia maksymalnych ładunków uruchamiając instalację dozującą tlen bezpośrednio do komory osadu czynnego (rys. 8).

System składa się z: wyspecjalizowanego zbiornika do magazynowania gazów kriogenicznych, parownicy oraz z układu dozującego.

Oczyszczone ścieki z osadnika wtórnego, poprzez koryto odpływowe kierowane są do rzeki Mlecznej.

Rys. 8. Instalacja dozowania ciekłego tlenu.